Geografische ligging

De Protestantse Wijkgemeente Pendrecht-Heijplaat maakt deel uit van Rotterdam-Zuid en bestaat uit twee delen: het wijkdeel Pendrecht en het wijkdeel Heijplaat. Het wijkdeel Pendrecht ligt aan de zuidwest kant van de stad Rotterdam ten zuiden van de Waalhaven. Het wijkdeel Heijplaat ligt midden in het havengebied, ten noordwesten van de Waalhaven. De afstand tussen beide wijkdelen is vijf kilometer. De weg langs de Waalhaven verbindt beide wijkdelen.

Pendrecht is een naoorlogse wijk, gebouwd in de jaren vijftig met veel groen en veel betrekkelijk goedkope woningen. De laatste jaren vestigen zich hier relatief veel allochtonen en één-ouder gezinnen. In 1998 is begonnen om via iets duurdere nieuwbouw wat meer variatie in de bewoning te krijgen.

Schets van de wijkgemeente

In de jaren vijftig was het wijkdeel Pendrecht een zeer bloeiende en levendige nieuwbouwwijk met een zeer actief kerkelijk leven. Een deel van die structuur is nog aanwezig. Hoewel de gemeente vergrijst en kleiner wordt, is er nog altijd een heel trouwe kern van meelevende leden. De gemeente stelt prijs op een prediking, waarin goede schriftuitleg en aandacht voor de dagelijkse geloofs- en levensomstandigheden en voor de actuele situatie met elkaar in evenwicht zijn. Men hecht aan traditie, maar er is ruimte voor vernieuwende elementen.

In Pendrecht wordt de wijkgemeente vanaf het begin gekenmerkt door openheid naar de wijk. Op velerlei manieren zijn predikanten en andere leden van de wijkgemeente actief betrokken geweest bij de wijksamenleving.

Deze openheid was er ook ten opzichte van de rooms-katholieke parochie. Al heel snel na het ontstaan van Pendrecht werden er samen met de parochie paaszangdiensten op het Plein 1953 georganiseerd. De laatste jaren worden er twee gezamenlijke vieringen georganiseerd, in de Open Hof en in de Bavokerk. Samen met de parochie is er al bijna 30 jaar het inloophuis ´Het Verhaal´.

In Pendrecht staat de in 1964 gebouwde Open Hofkerk met een prachtig Vierdag orgel.

Het ontstaan van de protestantse wijkgemeente Pendrecht-Heijplaat

De protestantse wijkgemeente Pendrecht-Heijplaat werd op 1 maart 2008 gevormd door de hervormde wijkgemeente Pendrecht-Heijplaat en de gereformeerde kerk van Pendrecht/Heijplaat. De protestantse wijkgemeente maakt deel uit van de Protestantse Gemeente Rotterdam-Zuid.

Het tot stand komen van de protestantse wijkgemeente kent een lange voorgeschiedenis. In 1980 werd in het wijkdeel Pendrecht begonnen met het gezamenlijk houden van de middag/avonddiensten. Daarmee begon het Samen op Weg proces van de toenmalige hervormde wijkgemeente Pendrecht en de gereformeerde kerk van Pendrecht. Vanaf 1988 werden ook de ochtenddiensten gezamenlijk gehouden, beurtelings in de Open Hofkerk en in de Christus Triomfatorkerk (geref.).

Het proces kreeg een stevige impuls nadat in 1993 ds. F.C.M. Roodenburg predikant werd van de hervormde wijkgemeente. Een jaar later begon dhr. G. Ruijl als kerkelijk werker van de gereformeerde kerken van Pendrecht en Heijplaat. Ook hij zette zich intensief in voor het Samen op Weg proces. Hun inzet leidde er toe dat op 1 september 1997 officieel de Samen op Weggemeente Pendrecht-Heijplaat ontstond. Deze wijkgemeente werd gevormd door de hervormde wijkgemeente Pendrecht-Heijplaat, de gereformeerde kerk van Pendrecht en de gereformeerde kerk van Heijplaat. Het totstandkomen van de nieuwe SoWgemeente werd feestelijk gevierd in een dienst op 1 september 1996 in de vernieuwde Open Hofkerk. Een week daarvoor, 25 augustus 1996, was in een kerkdienst afscheid genomen van de Christus Triomfatorkerk. Een jaar later werd tijdens een kerkdienst in de Open Hofkerk op 12 oktober 1997 het officiële protocol getekend. Daarmee werd de SoWgemeente Pendrecht-Heijplaat formeel een feit. Eén wijkgemeente met twee wijkdelen met ieder een kerkgebouw: de Open Hofkerk en de Julianakerk. In Pendrecht startten in 2007 de gesprekken over de toekomst van de Open Hofkerk. De verwachting is dat het gebouw op den duur verkocht wordt, maar dat de gemeente nog geruime tijd van de kerkzaal gebruik kan maken.

In 1999 waren de gereformeerde kerk van Pendrecht en de gereformeerde kerk van Heijplaat gefuseerd tot de Gereformeerde Kerk van Pendrecht-Heijplaat. Een fusie met de hervormde wijkgemeente was op dat moment nog niet mogelijk. Voor deze hereniging was de vorming van de Protestantse Kerk in Nederland een voorwaarde. Deze ontstond op 1 mei 2004. In deze Protestantse Kerk in Nederland verenigden zich de Nederlandse Hervormde Kerk en de Gereformeerde Kerken in Nederland.
In Rotterdam herenigden de hervormde gemeente van Rotterdam-Zuid en de gereformeerde kerken van Charlois, Pendrecht-Heijplaat, Zuid en Zuidwijk zich op 26 januari 2008. Door het ontstaan van de Protestantse Gemeente Rotterdam-Zuid was de weg vrij om de Protestantse Wijkgemeente Pendrecht-Heijplaat officieel te vormen. Op 5 februari 2008 werd daartoe het officiële besluit door de wijkkerkenraad genomen. Dat besluit werd door de algemene kerkenraad op 21 februari bekrachtigd. Op 1 maart 2008 werd het proces dat in 1980 begonnen was officieel afgesloten. Op die datum was de Protestantse Wijkgemeente Pendrecht-Heijplaat een feit. De eerste officiële protestantse wijkgemeente in Rotterdam-Zuid.

De toekomst

De wijkgemeente in Pendrecht is nauw verbonden met de wijk Pendrecht. De eerste jaren van het bestaan was er in de wijk en in de hervormde gemeente en gereformeerde kerk sprake van bloei en een rijk wijk- en gemeenteleven. In deze fase hadden de kerken een belangrijke rol bij het vormen van de wijksamenleving en de wijkstructuren, waardoor bewoners van de nieuwe wijk zich snel thuis konden voelen. Tot op de dag van vandaag zijn deze netwerken in de wijk aanwezig.

Begin jaren 90 begint Pendrecht te veranderen. Deze verandering gaat snel. De oorspronkelijke bewoners zijn oud geworden, hun kinderen zijn voor een groot deel elders gaan wonen. Vaak tegen hun zin in, omdat er in Pendrecht geen geschikte huisvesting gevonden kon worden. Voor de kerkelijke gemeente heeft deze ontwikkeling grote gevolgen. Na de pioniersgeneratie is er eigenlijk geen generatie die het stokje kan overnemen. Versterkt wordt deze ontwikkeling door het zich vestigen van nieuwe bewoners uit vele delen van de wereld. Als zij al kerkelijk zijn, komen zij samen in ´eigen´ kerkelijke gemeenschappen. Zo wordt de Christus Triomfatorkerk gekocht en gebruikt door een ´zwarte´ Pinkstergemeenschap. Velen vestigen zich in de wijk omdat de woningen veelal in de goedkopere huurklasse vallen. In 2000 is voor het eerst de oorspronkelijk Nederlandse bevolking niet meer in de meerderheid. Meer dan 50% van de Pendrechtse bevolking komt dan van elders.

Door deze ontwikkelingen loopt het aantal gemeenteleden en kerkgangers na 2000 snel terug. Naar menselijke maatstaven zal deze ontwikkeling zich in de komende jaren voortzetten.

De laatste jaren is deze ontwikkeling regelmatig onderwerp van gesprek geweest in kerkenraad en op gemeenteavond. Onder ogen werd gezien dat er ten aanzien van de gebouwen ingrijpende besluiten genomen moesten worden. Ook wordt ingezien dat de toekomst van de wijkgemeente onzeker is. Om die reden is de kerkenraad ook ingegaan op het voorstel van de algemene kerkenraad om de mogelijkheid te onderzoeken om met de wijkgemeente Zuidwijk een nieuwe wijkgemeente te vormen. De gesprekken daarover begonnen in 2008. Het resultaat van de gesprekken was, dat vanaf 1 januari 2010 de wijkgemeente Pendrecht/Heijplaat opgaat in de nieuw gevormde wijkgemeente Slinge.

Inbreng

Hoe de toekomst van de nieuwe wijkgemeente er ook zal uitzien, getracht zal worden om het specifieke van Pendrecht-Heijplaat in de nieuwe situatie in te brengen. De wijkgemeente is vanaf het begin een open gemeenschap geweest. Die openheid werd op drie terreinen zichtbaar.

Kerkelijk en theologisch bevond en bevindt de wijkgemeente zich in het midden van de kerk. Er is openheid naar de traditionele kerkelijke belijdenis, er is openheid naar de nieuwe vormen van theologie. De Waarheid is niet een gegeven, maar moet in gesprek met elkaar telkens opnieuw gevonden worden. Openheid is er ook naar elkaar. Ontmoeting is een belangrijk uitgangspunt van gemeentevorming.

In de wijkgemeente is er vanaf het begin het besef dat men niet alleen kerk in de wijk is. Die openheid heeft er toe geleid dat de gereformeerde kerk en de hervormde wijkgemeente elkaar al betrekkelijk vroeg in het vizier hadden. Deze openheid is er ook naar de r.k.- parochie in de wijk. De wijkgemeente hecht aan een goede samenwerking met de rooms-katholieke broeders en zusters.

Ook vanaf het begin is er de openheid naar de wijksamenleving toe. Gemeenteleden leven in Pendrecht. Dat betekent dat de kerk zich ook dient bezig te houden met de vragen die daarmee samenhangen. De kerk dient de wijksamenleving door mee te denken en door er actief aan deel te nemen.
Deze openheid wil de wijkgemeente in de nieuw gevormde protestantse gemeente Rotterdam-Zuid proberen te versterken en in te brengen.